Yaşlanma, bedenimizde olduğu kadar beynimizde de belirgin değişikliklere yol açar. Bu değişikliklerin en önemlilerinden biri “beyin atrofisi” olarak bilinir. Beyin atrofisi, beynin belirli bölgelerinin küçülmesi veya zayıflaması anlamına gelir ve bu durum hafıza, düşünme yetisi ve genel bilişsel fonksiyonlarda bozulmalara yol açabilir.
Beyin atrofisi, yaşlanmanın doğal bir parçası olarak kabul edilir; ancak bazı durumlarda bu süreç daha hızlı ve belirgin olabilir. Beyin atrofisi, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların gelişiminde de kritik bir rol oynar. Peki, bu süreç nasıl işler ve hangi faktörler atrofiyi hızlandırır?
Philadelphia Üniversitesi’nden Dr. Christos Davatzikos ve ekibi, beyin yaşlanması üzerine yaptıkları kapsamlı bir araştırma ile beyin atrofisinin nasıl gerçekleştiğine dair önemli bulgulara ulaştı. Bu araştırma, yaklaşık 50 bin beyin taramasını inceleyerek beyin yapısında yaşlanma ile birlikte meydana gelen değişiklikleri analiz etti. Bu analizler sonucunda, beyin atrofisinin beş farklı modeli tanımlandı. Her bir model, beynin farklı bölgelerinde yaşlanma sürecinde meydana gelen yapısal değişiklikleri gösteriyor. Bu modeller sayesinde, yaşlanmanın beyin üzerindeki etkileri ve bu etkilerin nörolojik sağlığa yansımaları daha iyi anlaşılabiliyor.
Araştırmada elde edilen veriler, yaşlanma sürecinde beyin yapısının belirli bölgelerinde meydana gelen küçülme ve deformasyonların, bilişsel fonksiyonlardaki azalmalarla doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koydu. Bu beş modelin her biri, beynin farklı bölgelerindeki atrofik değişiklikleri temsil ediyor ve bu değişikliklerin, bireyin bilişsel yetenekleri üzerindeki potansiyel etkilerini öne çıkarıyor. Özellikle, beyinde belirli bölgelerin aynı anda etkilenmesi, yaşlanma sürecinde bilişsel gerilemenin nasıl meydana geldiğine dair yeni ipuçları sunuyor.
Araştırmanın bir diğer önemli bulgusu, bu beş beyin atrofisi modelinin nörodejeneratif hastalıklarla olan ilişkisi oldu. Örneğin, demansın öncüsü olarak kabul edilen hafif bilişsel bozulma, bu beyin atrofisi modellerinden üçü ile güçlü bir şekilde ilişkilendirildi. Bu durum, yaşlanma sürecinde beyinde meydana gelen değişikliklerin, Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların gelişiminde oynadığı rolü daha net bir şekilde ortaya koyuyor. Bu bulgular, nörodejeneratif hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi için yeni yöntemlerin geliştirilmesine olanak sağlayabilecek nitelikte.
Son olarak, bu araştırma, beyin yaşlanması ile ilgili daha geniş çaplı bir anlayış geliştirilmesine katkıda bulunuyor. Beyin atrofisinin farklı modelleri, hem yaşlanma sürecinin doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan değişiklikleri hem de belirli hastalıklara özgü patolojik süreçleri anlamada büyük önem taşıyor. Bu modeller, gelecekte nörolojik hastalıkların erken teşhisi ve bireyselleştirilmiş tedavi yaklaşımları geliştirilmesinde kullanılabilir ve bu sayede yaşlanma sürecinde bilişsel sağlığın korunmasına yönelik daha etkili stratejiler geliştirilebilir.
Beyin atrofisini etkileyen faktörler: Yaşam tarzı ve genetik
Çalışmada ayrıca, sigara kullanımı, alkol tüketimi gibi yaşam tarzı alışkanlıklarının yanı sıra genetik faktörlerin de beyin atrofisi üzerinde belirleyici olduğu ortaya kondu. Yüksek alkol tüketimi, belirli beyin atrofisi modelleri ile güçlü bir ilişki gösterirken, genetik işaretçilerin de bu süreçte önemli bir rol oynadığı saptandı. Bu bulgular, genel fiziksel sağlığın beyin sağlığı üzerinde ne denli önemli bir etkisi olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.
Bu araştırma, beyin sağlığını korumanın yaşlanma sürecinde ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Yaşam tarzı seçimleriniz, beslenme alışkanlıklarınız ve genetik faktörler, beyin atrofisi riskinizi belirleyebilir. Bu nedenle, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, sadece fiziksel sağlığınızı değil, zihinsel sağlığınızı da korumada büyük önem taşır. Beyin atrofisini önlemek veya yavaşlatmak için düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek ve sağlıklı alışkanlıklar edinmek, atabileceğiniz en önemli adımlardır.
Kaynak: Sara Reardon “The brain cells linked to protection against dementia” (2023) Şuradan alındı: https://www.nature.com/articles/d41586-023-03012-7
Beyninizin sağlıklı olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Zihinsel sağlığınızı korumak için 7 yol
Sağlıklı bir yaşam istiyorsak beden, ruh ve zihin sağlığımıza dikkat etmeliyiz. Peki nasıl?
7
1- Her şeyi birden yapmaya çalışmayın Zihinsel sağlığınıza dikkat etmenin en önemli yollarından birisi, her şeyi yapamayacağınızın farkında olmanızdır. Aynı anda hem tüm gün çalışıp, bir yandan okula devam edip, aile büyüklerinizle ilgilenip kendi evinizi çeviremezsiniz. Denerseniz yorulup strese girmeniz çok uzun sürmez. Üzerinize aldığınız sorumluluklar mantık sınırları dahilinde olsun ve gereğinden fazla taahhütten kaçının. 
2- Denge Hayatınızı dengede tutmak için elinizden geleni yapın. Tüm zamanınızı çalışarak geçirmek ya da boş zamanınızı televizyon, bilgisayar karşısında geçirmek hiç de iyi değil. İş ve aile gibi sorumluluklarınızı, dışarı çıkmak ya da spor yapmak gibi zevk alacağınız aktiviteler ile dengeleyin. 
3- Yardım isteyin Eğer başa çıkmak zor geliyorsa insanlarla konuşun; gerekirse doktorunuzdan yardım alın. Bazen bir arkadaşınızla kahve içerken dertleştiğinizde bile rahatlayabilirsiniz. Kendinize gereğinden fazla yüklenmek yerine iş veya özel hayatınızdaki sorumlulukları başkaları ile paylaşmaktan çekinmemelisiniz. 
4- Kabul edin ve sevin İyi bir ruhsal sağlık kim olduğunuzu bilmeye ve bununla mutlu olmaya dayanır. Daha hoş, akıllı ya da zengin olmayı dilemektense kendinizi olduğunuz gibi sevmek zaman alabilir. Özgüven eksikliği zarar verici olabilir. Yani bir an önce kendinizi kabul etmeye başlamalı ve bunun tadını çıkarmalısınız! 
5- Sevgi Herkesin hayatında sevgiye ihtiyacı vardır. Sadece romanstan bahsetmiyoruz. Hayatınızda uğraşmayı sevdiğiniz en az bir şey olmalı ve bunu düzenli olarak yapmayı kendinize adet edinmelisiniz. Özellikle iyi olduğunuz bir şey ise bu sizin iyiliğinizi pek çok düzeyde artıracaktır. 
6- Mola ‘Zamanım yok’ oldukça popüler bir bahane günümüzde. Ama herkes hayatındaki sorumluluklardan uzaklaşmaya ihtiyaç duyar. Kendinize zaman yaratmak zorundasınız; resim yapmak, okumak, arkadaşlarınızla buluşmak ya da yürüyüşe çıkmak gibi sizi günlük rutininizden kurtaracak herhangi bir şey olabilir. 
7- Fiziksel sağlık Vücut ve zihnin birbiri ile ne kadar bağlantılı olduğunun bilincinde misiniz? Sağlıklı olmak için ikisine de dikkat etmelisiniz. Sağlıklı beslenin, egzersiz yapın ve doktor kontrollerinizi ihmal etmeyin.
Haber Kaynak : HTHAYAT.HABERTURK.COM
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
